توضیحات
مشخصات دمنوش گیاهی بادرنجبویه (ملیس)
طعم: ملایم
مقدار کافئین: ندارد
وعده مناسب: تمام روز
راهنمای آماده سازی
مقدار مناسب: 4 گرم برای هر فنجان 150ml
دمای مناسب: 80 درجه سانتی‌گراد
زمان تقریبی: 3-5 دقیقه
ویژگی
آرامبخش
کمک به درمان افسردگی
ی کمک به گردش خون موثرتر در بدن
ضد درد معده
کمک به بی خوابی
درمان تبخال
کمک به بهبود عملکرد حافظه
موارد منع مصرف
افراد حساسیت های پوستی
خانم های باردار
کودکان کمتر از 12 سال
افراد دارای اختلالات تیروئیدی
بررسی تخصص بادرنجبویه (ملیس)
گیاه بادرنجبویه از خانواده نعناعیان (Lamiaceae) و با نام علمی Melissa Officinalis یک گیاه چند ساله با طبع گرم و خشک است که با نوشیدن دمنوش آن می توان از خاصیت آن بطور کامل بهره برد، البته به صورت خام و خشک شده نیز قابل استفاده می باشد.
گیاه بادرنجبویه نوعی گیاه بومی غرب آسیا، اروپا و افریقای شمالی است، اما به آسانی در سراسر جهان رشد می کند.
برگ بادرنجبویه دارای عطر خفیف لیمو است و در داروسازی کاربرد دارد. روغن برگ بادرنجبویه به دلیل داشتن سیترال، سیترونلول و سیترونلال از قسمت های مورد استفاده گیاه بادرنجبویه است.
نام انگلیسی روغن بادرنجبویه lemon balm است .نام علمی گیاه، ملیسا است. در زبان یونانی ملیسا به معنی زنبور عسل است و به دلیل اینکه زنبور عسل جذب گل های سفید بادرنجبویه می شود به آن ملیسا گفته می شود.
بادرنجبویه گیاه دارویی مورد علاقه ابن سینا پزشک قدیمی ایران بوده است که برای درمان مشکلات قلبی و انبساط روح استفاده می کرد.
این گیاه دارای مواد شیمیایی هست که خاصیت آرام بخش دارد و همچنین ممکن است سبب کاهش برخی ویروس ها شود و به صورت عصاره روغنی، اسانس، عرق، روغن، کمپرس، دم کرده و پماد استفاده می شود.
مصارف گیاه بادرنجبویه
قبل از اینکه مطالبی را در مورد گیاه دارویی بادرنجبویه با شما مخاطبین مطرح کنیم باید متذکر شویم که این گیاه قدیمی، فواید بیشماری دارد اما قبل از مصرف برای برطرف کردن هر گونه اختلال جسمی و عصبی باید با پزشک مشورت کرد.
1) کمک به درمان استرس
طبق تحقیقاتی که در سال 2004 توسط محققین بر روی برخی از بیماران که علائم استرس داشتند، انجام شد، به این نتیجه رسیدند که بادرنجبویه سبب کاهش تاثیرات منفی استرس خواهد شد و این بیماران پس از مصرف گیاه احساس آرامش بیشتری خواهند داشت.
نحوه استفاده بادرنجبویه برای کاهش استرس
300 میلی گرم بادرنجبویه را به شکل کپسول مصرف کنید اما اگر دچار استرس حاد بودید می توانید این میزان مصرف را به 600 میلی گرم در روز برسانید.
2) درمان اضطراب و علائم عصبی
در سال 2014 تاثیر بادرنجبویه را بر خلق و خو مورد بررسی قرار دادند و تاثیرات مثبت این گیاه را بر رفع اضطراب شناسایی کردند. بیمارانی که در این آزمایش شرکت داشتند این مکمل را با ماست و نوشیدنی های مختلف همراه با یک شیرین کننده طبیعی مصرف کردند و نتایج مثبت آن را بر جنبه های مختلف خلق و خو مانند کاهش سطح اضطراب دریافت نمودند.
طریقه استفاده در درمان اضطراب
برای مشاهده تاثیر مثبت آن در درمان و کاهش اضطراب به میزان 300 تا 600 میلی گرم از بادرنجبویه را سه بار در روز میل کنید. اما اگر دچار میزان بالایی از اضطراب هستید می توانید دوز بیشتری استفاده کنید.
3) تقویت عملکرد شناختی
گیاه دارویی بادرنجبویه ممکن است سبب تقویت عملکرد شناختی شود. در سال 2004 در آزمایش دیگری محققین در پی تاثیر بادرنجبویه بر درمان عملکرد شناختی به انجام آزمایشاتی پرداختند. از شرکت کنندگان در این بررسی خواسته شد تا کارهای شناختی مانند تمرکز، حافظه و ریاضیات را انجام دهند. در پایان به این نتیجه رسیدند که شرکت کنندگانی که بادرنجبویه را مصرف کرده بودند بهتر از افرادی که مصرف نداشتند موفق به انجام این عملیات شدند.
میزان استفاده در تقویت عملکرد شناختی
سه بار در روز مقدار 300 تا 600 میلی گرم بادرنجبویه را میل کنید.
4) درمان بی خوابی و اختلال در خواب
در سال 2006 آزمایشاتی بر روی تعدادی از کودکان انجام شد. در پایان مشاهده شد کودکانی که دوز ترکیبی این گیاه را مصرف کرده بودند از70 تا 80 درصد مشکلات اختلال خواب در آنها برطرف شده بود. این مسئله سبب رضایت والدین و محققین بود. البته محققین همچنان در حال بررسی در این مورد می باشند و هنوز به نتیجه نهایی دست نیافتند..
طرز استفاده در درمان بی خوابی
برای کمک به رفع مشکل بی خوابی شبها قبل از خواب یک فنجان از چای دم کرده گیاه را بنوشید.
5) زخم های سرماخوردگی
این گیاه دارویی را می توان با مشاهده اولین علامت سرما خوردگی به صورت موضعی مالش دهید. در سال 1999 در یک تحقیق، چهار بار در روز به مدت پنج روز از گیاه استفاده کردند و نتیجه اینگونه بود که بیمارانی که علائم کمتری داشتند سریع تر از بقیه مبتلایان درمان شدند. استفاده از بادرنجبویه ممکن است به درمان زخم های سرماخوردگی هم کمک کند.
طرز استفاده در درمان زخم های سرماخوردگی
ابتدا کرم بادرنجبویه را بر روی ساعد مالیده اگر تا 24 ساعت هیچگونه التهاب و سوزشی نداشت نشان دهنده این است که نسبت به آن حساسیتی ندارید و می توانید به راحتی استفاده کنید. سپس چند بار در روز کرم بادرنجبویه را به منطقه آسیب دیده بمالید تا تاثیر مثبت آن را بر محل آسیب دیده مشاهده کنید.
6) درمان سوء هاضمه
گیاه بادرنجبویه ممکن است به هضم غذا کمک کند و در نتیجه درد و ناراحتی های شکمی را برطرف کند. در سال 2010 آزمایشاتی در این زمینه انجام شده است که نتایج مثبتی به دست آمده است.
روش مصرف برای درمان سوء هاضمه
یک قاشق چای خوری از پودر بادرنجبویه با یک کاسه اسموتی و یا بستنی میل کنید.
7) کمک به درمان تهوع
بادرنجبویه برای درمان حالت تهوع مفید می باشد. در سال 2005 توسط محققین چندین بررسی در مورد تاثیر بادرنجبویه بر درمان حالت تهوع انجام شد که به نتایج خوبی رسیدند اما هنوز هم نیاز به مطالعات و تحقیقات بیشتری دارد.
روش استفاده از بادرنجبویه در درمان حالت تهوع
یک فنجان از چای بادرنجبویه را با دیدن اولین علامت تهوع بنوشید.
8) مشکلات دوران قاعدگی
برای رفع (PMS) یا سندروم دوران قاعدگی و همینطور برای تسکین گرفتگی قاعدگی دارویی موثر است. در سال 2015 بر روی 100 دختر دبیرستانی آزمایشاتی انجام شد. در این آزمایش از اسانس بادرنجبویه یا به داروی آن به مدت سه دوره قاعدگی استفاده کردند و به مدت یک، دو و سه ماه این آزمایش تکرار شد و به این نتیجه رسیدند که دخترانی که از این گیاه استفاده کردند با کاهش علائم قابل توجهی مواجه شده اند.
روش مصرف بادرنجبویه در کاهش علائم درد و گرفتگی دوران قاعدگی
مقدار 1200 میلی گرم از بادرنجبویه را به صورت روزانه مصرف کنید. استفاده از این دارو سبب می شود تا در زمان بروز علائم PMS، با مشکلات کمتری برخورد کنید. استفاده دائمی سبب کاهش این علائم می شود.
9) کمک به کاهش سردرد
بادرنجبویه به دلیل خاصیت آرام بخشی که دارد در درمان سردرد به خصوص سردردهای استرس دار داروی موثری است. همچنین مصرف این گیاه کمک به باز و شل شدن رگ های خونی می شود.
روش استفاده در درمان سردرد
روزانه سه بار 300 تا 600 میلی گرم میل کنید. این عمل سبب پیشگیری از بروز سر درد می شود و قبل از اینکه احساس سردرد داشته باشید ازشدت آن جلوگیری کند. در سردردهای شدید می توانید از دوز بیشتری استفاده کنید.
10) کمک به کاهش درد دندان
خاصیت تسکین دهنده این گیاه ممکن است کمک موثری در کاهش درد دندان داشته باشد زیرا علاوه بر خاصیت آرامبخش بودن به کاهش التهابات بدن هم کمک می کند.
روش استفاده از بادرنجبویه به عنوان مسکن دندان درد
ابتدا روغن بادرنجبویه را رقیق کرده و سپس با پنبه بر روی محل درد بمالید. در نظر داشته باشید که حتما روغن را به صورت کاملا رقیق استفاده کنید.
11) فشار خون بالا
مصرف این گیاه برای افرادی که فشار خون پایین دارند و یا ناگهانی دچار افت فشار می شود بسیار موثر است.
آلزایمر، کولیک، روماتیسم، آلزایمر، عفونت، نفخ، کولیک، و بیش فعالی از بیماری های قابل پیشگیری با استفاده از این گیاه است.
12) مصرف موضعی گیاه بادرنجبویه
کمپرس زخم های جراحی، درمان تبخال، بی حس کننده موضعی و درمان نیش حشرات
از عصاره بادرنجبویه ماده ای کرم مانند تهیه می شود که برای تبخال استفاده می شود. همان طور که می دانید تبخال درمان قطعی ندارد اما با استفاده از بادرنجبویه فاصله بین ایجاد تاول های تبخال را طولانی تر خواهیم کرد. ترکیبات آنتی اکسیدانی گیاه روی ویروس تبخال اثر می گذارد و علائم سوزش و خارش تبخال را کاهش می دهد.(البته این اثرات دارویی در حال بررسی بیشتر است.)
از عصاره و روغن آن به عنوان طعم دهنده در غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود.
مواد شیمیایی موجود در بادرنجبویه یک آرامبخش است و همچنین از رشد برخی ویروس ها جلوگیری می کنند.
خطرات و عوارض جانبی مصرف بادرنجبویه
در کنار تمام خواص بادرنجبویه مصرف این گیاه دارویی گاهی مضراتی نیز دارد. مانند، واکنش آلرژیک، ایجاد حالت تهوع و استفراغ، دل درد، سر گیجه، سردرد، ادرار همراه با درد، حالت تب، سوزش پوست و خس خس سینه.
برای این که میزان عوارض آن کمتر شود می توانید این گیاه را در کنار غذا میل کنید تا ناراحتی های معده به کمترین حد برسند و همچنین اگر به طور مرتب دو گرم از آن را روزانه بخورید کلا از عوارض جانبی آن کاسته می شود.
اگر از داروهای تیروئید، داروهای گلوکوم، داروهای آرامبخش، باربیتورات ها و داروهای تاثیر گذار بر روی سروتونین استفاده می کنید، قبل از مصرف بادرنجبویه حتما با پزشک مشورت نمایید.
روغن برگ بادرنجبویه هیچگاه نباید جایگزین داروهایی شود که پزشک تجویز کرده است اما می تواند به عنوان مکمل درمان استفاده شود.
مصرف برگ خشک بادرنجبویه برای تهیه چای و استفاده از روغن برگ آن می تواند بی ضرر باشد، اما اگر قصد دارید از کپسول آن استفاده کنید حتما سعی کنید از فروشندگان معتبر خریداری کنید.
طرز تهیه یک نوع چای ترکیبی فرح بخش با استفاده از بادرنجبویه
- 25 گرم برگ خشک بادرنجبویه
- 50 گرم بهار نارنج
- 50 گرم گل گاوزبان
- 25 گرم بابونه خشک
- 500 گرم برگ خشک سیسنبر
- 25گرم گل اسطوخودوس
- مقداری آب
ابتدا گیاهان را مخلوط کرده و در یک شیشه تیره رنگ و دهانه گشاد نگهداری کنید. هر بار موقع مصرف یک تا دو قاشق چای خوری از ترکیب را دریک قوری یا فنجان کوچک ریخته و روی آن یک فنجان آبی که تازه جوشانده شده ریخته و 5 الی 10 دقیقه آن را دم کنید. بعد از این مدت زمان، آن را صاف کرده و بنوشید.
طرز تهیه چای ساده بادرنجبویه
- 10 گرم برگ بادرنجبویه خشک
- یک فنجان آب تازه جوش آمده
برای تهیه این چای ساده ابتدا درون یک قوری لعابی کوچک را با آب گرم، کاملا گرم کرده و سپس برگ خشک بادرنجبویه را در قوری ریخته و آب جوش را به آن اضافه می کنید و پس از ده دقیقه آن را صاف کرده و میل می کنید.
طرز تهیه دمنوش بادرنجبویه
- 50 گرم برگ تازه بادرنجبویه
- 25 گرم برگ خشک بادرنجبویه
- 500 میلی لیتر آب جوش
برای تهیه ابتدا برگ های بادرنجبویه را درون قوری لعابی ریخته و آب جوش را هم به آن اضافه کنید. 15 دقیقه بعد دمنوش شما آماده است. روزانه 3 بار و هر بار یک فنجان میل کنید.
مصرف این دمنوش به درمان تشنج های عصبی و دل بهم خوردگی گوارشی کمک می کند.
از بادرنجبویه می توان فراورده های غذایی و نوشیدنی تهیه کرد. شما می توانید آن را خرد کنید و در سالاد ریخته و میل کنید.
عرق بادرنجبویه
عرق بادرنجبویه خوش طعم، معطر و مفید است که می توان به عنوان شربت مصرف کرد. یک فنجان از عرق را در یک لیوان آب سرد ریخته و مطابق میل خود با کمی ماده شیرین آماده نوشیدن است.
روزانه دو فنجان از عرق را در وعده صبح و عصر برای از بین بردن افسردگی و یا تقویت معده بنوشید.
روزانه دو تا سه فنجان از شربت را قبل از غذا برای تقویت قلب و دستگاه گوارشی و همچنین تقویت سیستم عصبی بنوشید
موارد منع مصرف عرق بادرنجبویه
- خانم های باردار و شیرده
- افرادی که مبتلا به آب سیاه چشمی هستند
- آقایانی که مشکل پروستات دارند
- افراد مبتلا به اختلالات تیروئید
جمع بندی
مصرف این گیاه دارویی گاهی مضراتی نیز دارد. مانند، واکنش آلرژیک، ایجاد حالت تهوع و استفراغ، دل درد، سر گیجه، سردرد، ادرار همراه با درد، حالت تب، سوزش پوست و خس خس سینه.
این گیاه در طب سنتی برای بهبود خلق و خو و عملکرد شناختی قابل استفاده است.
تقویت قلب، دستگاه گوارشی، تقویت سیستم عصبی، از بین بردن افسردگی و تقویت معده.
مصرف این دمنوش به درمان تشنج های عصبی و دل بهم خوردگی گوارشی کمک می کند.
