سنبل‌الطیب گیاهی بوته ای است و در اروپا و بخش‌هایی از آسیا می‌روید. دارای ریشه‌ای کوتاه و بوته‌ای با ارتفاع بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌باشد. سنبل‌الطیب گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن به‌طور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا می‌رود. گیاه سنبل‌الطیب در جنگل‌های کم درخت به صورت وحشی، در حاشیه جویبارها و گودال‌ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می‌روید. گل‌های سنبل‌الطیب به رنگ سفید یا صورتی و به صورت خوشه‌ای است.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولاً از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد استفاده می‌شود. سنبل‌الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای در می‌آید. طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است. عطر آن پس از خشک شدن بیشتر می‌شود.
سنبل‌الطیب را می‌توانید به اشکال مختلفی تهیه و مصرف کنید؛ از جمله به صورت کپسول، قرص، دم نوش رقیق، به صورت دم نوش کیسه‌ای (مانند چای کیسه‌ای) قطره‌ی گیاهی، و به شکل پودر.
خواص درمانی سنبل‌الطیب
این گیاه از زمان یونان باستان به عنوان گیاه دارویی تسکین دهنده استفاده شده است. شیوه عملکرد این گیاه هنوز به صورت واضح مشخص نشده اما اکثر تحقیقات نشان داده اند که تأثیرات این گیاه بر بدن از طریق اثر گذاری بر گیرنده های گابا اتفاق می افتند. گیاه آرام بخش است و برای طیف وسیعی از بیماری های خلقی استفاده می‌شود. با وجود آرام بخش بودن آن، هیچ نشانه ای از اعتیاد آور بودن تا کنون یافت نشده است.
سنبل‌الطیب تسکین دهنده و درمان کننده میگرن
دانشمندان معتقدند این داروی گیاهی میزان اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را در مغز افزایش می‌دهد. ریشه‌ی سنبل‌الطیب به تنظیم سلول‌های عصبی کمک می‌کند و با اثر آرام کنندگی‌اش میتواند علائم میگرن را تسکین دهد.
سنبل‌الطیب باعث تسکین درد ماهیچه‌ها می شود.
ریشه‌ی سنبل‌الطیب، مانند یک داروی آرام‌بخش و مسکن طبیعی، با اثرگذاری بر دستگاه عصبی، باعث تسکین درد ماهیچه‌ها می‌شود. در مطالعه‌ای که نتایج آن در ۲۰۰۵، در “نشریه‌ی علمی داروشناسی قومی” به چاپ رسید، عصاره‌ی ریشه‌ی سنبل‌الطیب به شکل قابل توجهی تنش و اسپاسم ماهیچه‌های گوارشی کاهش می‌دهد و همچنین باعث کاهش فشار خون می شود. ریشه‌ی سنبل‌الطیب ممکن است از طریق کانال‌های پتاسیم بر سلول‌ها تاثیر بگذارد، و بتواند بر درمان بیماری‌های اثرگذار بر ماهیچه‌های گوارشی، و قلبی و عروقی تاثیر مثبت داشته باشد.
سنبل‌الطیب میتواند اسپاسم عضلانی را سرکوب کند. در مطالعات مبتنی بر سلول مشخص شد این گیاه دارویی مانع انقباض عضلات رحم انسان می شود. به همین دلیل، معمولا برای درمان دوره‌های دردناک قاعدگی توسط زنان مفید است.
سنبل‌الطیب باعث کاهش اضطراب می شود.
ریشه‌ی سنبل‌الطیب منبعی برای والپوتریات به شمار می‌آید که ممکن است بر سطوح اسید گاما آمینوبوتیریک و ملاتونین در بدن تاثیرگذار باشند، و هم‌زمان باعث تحریک گیرنده‌های مواد مخدر و سروتونین در دستگاه عصبی شوند. وجود اسید گاما آمینوبوتیریک اضافی در بدن باعث آرامش و کاهش استرس می‌شود. به همین دلیل، ریشه‌ی سنبل‌الطیب به عنوان یک داروی گیاهی آرام‌بخش مشهور است. به نظر می‌رسد، این اثر شباهت زیادی به تاثیرات بنزودیازپین‌هایی داشته باشد که به صورت گسترده به عنوان داروهای آرام‌بخش برای افسردگی و گاهی اوقات برای اضطراب تجویز می‌شوند و همچنین بر تحریک گیرنده‌های اسید گاما آمینوبوتیریک اثر دارند.
بنزودیازپین‌ها کاملا اعتیادآور هستند و غالبا هم به صورت جسمی و روانی، در انسان وابستگی ایجاد می‌کنند. به دلیل همین وابستگی، هنگام ترک مصرف این داروها، علائم آزاردهنده‌ای در فرد ایجاد می‌شود. سنبل‌الطیب علاوه بر این که جایگزین خوبی برای بنزودیازپین ها است می تواند در ترک مصرف این درو نیز به شما کمک کند. طبق شواهد علمی، سنبل‌الطیب هنگام ترک مصرف داروهای ضد اضطراب به بیماران کمک می‌کند تا بتوانند خواب خوبی داشته باشند. همچنین، خواص آرام بخشی و تسکین دهندگی این گیاه دارویی به رفع درد و ناراحتی ناشی از ترک مصرف داروهای بنزودیازپین کمک می‌کند.
پیش از توقف مصرف هر گونه داروی تجویزی که ممکن است باعث ایجاد علائم ترک شود، با پزشکتان مشورت کنید. ممکن است برای تاثیرگذاری بهتر، نیاز باشد سنبل‌الطیب را با دوز بیش تری مصرف کنید؛ در این صورت، میزان مصرف حتما باید توسط پزشک تنظیم شود.
درمان بیخوابی با سنبل الطیب
استفاده از سنبل‌الطیب برای درمان بی خوابی باعث می‌شود میزان زمان خواب عمیق (REM) افزایش یابد. خواب ما دارای دو مرحله رم (REM) و غیر رم است. مرحله رم، مرحله خواب عمیق است که ما در این مرحله رویا یا به اصطلاح خواب می بینیم. در زمان خواب این دو مرحله به صورت چرخه در آمده و ما پیوسته بین خواب عمیق و غیر عمیق در چرخشیم. استفاده از سنبل‌الطیب باعث افزایش مدت زمان خواب رم می شود. با افزایش مدت زمان خواب رم ما بیشتر خواب می بینیم و رویاهای بیشتری را تجربه می کنیم. سنبل‌الطیب همچنین به شکل قابل توجهی تاخیر در خواب – طبق توصیف پژوهشگران، مدت زمانی که طول می‌کشد تا فرد به خواب برود را بهبود می‌بخشد.
استفاده از سنبل‌الطیب برای درمان سندرم پای بی‌قرار (RLS)
سندرم پای بی‌قرار یک اختلال عصبی است. فرد مبتلا به سندرم پای بی‌قرار هنگام خوابیدن، کشیدگی و ضربان در پاهای‌اش احساس می‌کند و به همسن دلیل غالباً نمی‌تواند خواب کامل و آرامی داشته باشد. سنبل‌الطیب به آرامش ماهیچه‌های پا و سرعت بخشیدن به فرایند به خواب رفتن کمک می‌کند. مصرف سنبل‌الطیب از دو طریق به حل این مشکل کمک می کند. اول با تسکین عضلات باعث کاهش تنش در عضلات پاها می شود و بعد با طبیعت بخشیدن به فرایند خواب رفتن و عمیق کردن خواب کمک می کند تا فرد خوابی آرام و مداوم داشته باشد.
سنبل‌الطیب میتواند به درمان اختلال کم توجهی – بیش فعالی، افسردگی و اختلالات اضطرابی کمک کند.
بر اساس شواهد علمی، سنبل‌الطیب میتواند در درمان اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان مؤثر باشد. سنبل‌الطیب در مغز به گونه‌ای اثر می‌کند که محرک‌های عامل بیش‌فعالی را کاهش دهد و به بالا رفتن تمرکز فرد کمک کند.
بیخوابی و اضطراب از نشانه ها و همراهان اصلی افسردگی هستند. همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، سنبل‌الطیب به آرامش و تسکین دستگاه عصبی و ذهن کمک می‌کند. سنبل‌الطیب به درمان افسردگی کمک نمی‌کند، ولی میتواند به درمان علائم مربوط به این اختلال کمک نماید.
سنبل‌الطیب سطح گابا را که در زمان ابتلا به استرس کوتاه مدت و بلند مدت کم‌تر است، در مغز افزایش می‌دهد. سنبل‌الطیب استرس جسمی و روانی را با حفظ سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین در برخی نواحی مغز که با ترس و اضطراب (هیپوکامپ و آمیگدال) مرتبط هستند، کاهش داد. کمبود این انتقال‌دهنده‌های عصبی با اختلالات افسردگی و اضطرابی ارتباط دارد.
ریشه سنبل‌الطیب میتواند سلامت قلب را بهبود بخشد.
در مطالعات سلولی، مشخص شد سنبل‌الطیب رگ‌های خونی را تقویت می‌کند و خاصیت ارتجاعی آن‌ها را بهبود می‌دهد، و همین به نفع سلامت قلب است. علاوه بر این سنبل‌الطیب قادر است فشار خون (فشار خون بالا) را کاهش دهد. تمام این فعالیت ها باعث بهبود دستگاه گردش خون و سلامت قبل می‌شود.
سنبل‌الطیب میتواند مشکلات گوارشی را کاهش دهد.
این گیاه با کاهش اسپاسم عضلانی می تواند مشکلات گوارشی را نیز حل کند. سنبل‌الطیب به عنوان یک داروی خانگی برای گرفتگی معده استفاده می‌شود. مطالعه‌ای که با استفاده از خوکچه هندی انجام شد نشان داد که روغن معطر موجود در سنبل‌الطیب باعث کاهش انقباضات در روده‌ی کوچک می‌شود.
سنبل‌الطیب میتواند از بروز آسیب کلیوی جلوگیری کند.
در یک مطالعه نشان داده اند که مصرف سنبل سنبل‌الطیب مخصوصا در افرادی که کلسترول بالایی دارند از بیماری‌های کلیوی جلوگیری می کند.
چطور سنبل‌الطیب را مصرف کنیم؟
میزان مصرف مناسب سنبل‌الطیب به صورت دم نوش برای استفاده درمانی یک قاشق چای‌خوری برای هر فنجان است. مدت زمان لازم برای دم کشیدن این گیاه 10 دقیقه می باشد. حد اکثر میزان مصرف روزانه آن5 تا 10گرم است اما برای بهره برداری از خواص درمانی آن 1 گرم هم کافی است. برای خوش طعم کردن این دم نوش می توانید کمی عسل نیز به آن اضافه کنید.
جمع بندی
ریشه سنبل الطیب اثر ارام بخشی دارد. همین باعث کاهش فشار خون می شود. ماده فعال یکسانی که باعث موثر بودن ریشه این گیاه برای استرس و مدیریت اضطراب می شود می تواند به تنظیم فشار خون نیز کمک نماید.
گل گاو زبان بسیار آرامش بخش است و برای تمدد اعصاب و روان توصیه می‌شود. همچنین ریشه گیاه سنبل‌الطیب در طب سنتی دارای ارزش دارویی است و از آن به عنوان آرام‌بخش اعصاب، خواب آور، ضد تشنج، درمان افسردگی، هضم کننده غذا و ضد دل‌پیچه استفاده می‌شود.
بنابراین ترکیب این دو می تواند بسیار مفید برای آرامش اعصاب باشد.
بسیار عالی
من از این گیاه زمانی که حتی با قویترین قرص های خواب اور خوابم نمی برد استفاده کردم
ونتیجه ی عالی گرفتم تمام مطالب درست وعالیست