کارامبولا یا میوه ستاره ای چیست؟

میوه کارامبولا (Carambola) یا استار فروت به دلیل شکل ظاهری که شبیه به ستاره است به میوه ستاره ای هم معروف است.

کارامبولا درخت گرمسیری است. برخی از مردم اعتقاد دارند که کشت اولیه آن در سریلانکا و اندونزی بوده است. اما قرن ها از کشت آن در مالزی و جنوب شرقی آسیا مانند کوانگ تونگ، فوکین و کوانگسی چین و همچنین تایوان و هند، می گذرد.

طعم کارامبولا از خیلی ترش تا شیرین ملایم است. به ندرت انواع شیرین آن بیش از4% شکر دارند. انواع  شیرین آن در چین، تایلند، تایوان و چند منطقه دیگر پرورش می یابد و انواع ترش آن بیشتر در هند است.

به طور کلی دو نوع میوه کارامبولا وجود دارد ، نوع ترش آن که کوچکتر است و با اسید اگزالیک بیشتر و نوع شیرین با اسید اگزالیک کمتر و طعم ملایم و بزرگتر می باشد.

در فلوریدا به عنوان درخت زینتی رشد می کند که میزان اسید آسکوربیک آن زیاد و میوه ای با طعم خاص و بی نظیر دارد. هرچه بارندگی در منطقه کشت این میوه بیشتر باشد، کیفیت و طعم بهتری خواهد داشت.

در استرالیا اعتقاد دارند که در جایی که بارندگی180 سانتی متر و یا بیشتر باشد بر روی طعم، عطر و کیفیت میوه تاثیر می گذارد. این میوه گرمسیری به دلیل طعم جذاب و شکل ستاره ای، یک نوع میوه بی نظیر است.

طعم کارامبولا مجموعی از طعم میوه های آناناس، موز و گلابی است.

برزیل کشوری هست که از سالیان قبل در طب سنتی برای درمان بیماری ها از این میوه ترش و شیرین استفاده می کند. از برگ ها و آب این میوه برای پایین آوردن فشارخون بالا و همچنین قند خون استفاده می شود.

وجود میزان بالای اسید اگزالیک در آن با ریواس و اسفناج قابل مقایسه است.

درخت کارامبولا با تنه کوتاه و با ارتفاع به 5 الی 7 متر است. البته به ندرت تا 10 متر هم می باشد. این درخت دارای رشد آهسته است و برای رشد به آفتاب مناسب نیاز دارد. برگ های آن مستطیل شکل و با رنگ سبز متوسط است. عرض برگ های آن یک تا 5/4 سانتی متر و طول آنها 2 تا 9 سانتیمتر می باشد. برگ های آن نسبت به نور واکنش شدید نشان می دهند و به همین دلیل  شبها به حالت خوابیده قرار می گیرند.

گل های بنفش رنگ کارامبولا در خوشه های کوچک قرار گرفته اند. میوه های نامرغوب آن کوچک و به رنگ سبز هستند اما با رشد کامل بزرگ می شوند و رنگ آنها به زرد یا نارنجی تغییر می کنند. میوه های کارامبولا مستطیل شکل  و با طول 15 سانتی متر و عرض 9 سانتی متر دیده می شوند و در هنگام برش زدن به شکل ستاره ای هستند. گوشت داخل میوه، آبدار و شفاف است. طعم این میوه جذاب از شیرین ملایم تا خیلی ترش در مناطق مختلف می باشد.

اسامی کارامبولا در کشورهای مختلف

کارامبولا نام انگلیسی این میوه است. در مناطق مختلف با اسامی مختلف معروف است. در هندوستان آن را KUMRAKH و در اسپانیا به دلیل شکل ظاهری آن با اصطلاح “پنج گوشه” نامیده می شود. به فرانسوی cornichon و در ونزوئلا به آن tamarindo dulce یا tamarindo chino گفته می شود.

در ایران این میوه با نام های کوکبی و اختری نامیده می شود و آن را می توان در شهر زاهدان پیدا کرد.

خواص کارامبولا چیست؟

تاکنون مطالعات زیادی در مورد خواص دارویی میوه، برگ و عصاره کارامبولا انجام شده است و به نتایج خوبی هم رسیده اند البته هنوز هم تحقیقات در مورد این میوه جذاب ادامه دارد.

کارامبولا به دلیل داشتن فیبر فراوان و انواع ویتامین ها در درمان و پیشگیری انواع بیماری ها کاربرد دارد که به چند مورد آن اشاره میکنیم.

کمک به کاهش قند خون

در برزیل از برگ کارامبولا برای پایین آوردن قند خون استفاده می شود. از سالیان قبل در چین از ریشه های کارامبولا برای درمان دیابت استفاده می کردند. استفاده از عصاره آن به دلیل قدرت دارویی قوی که دارد میزان قند خون ناشتا را کاهش داده و سبب تولید گلوکز توسط کبد می شود و ماهیچه گلوکز بیشتری جذب می کنند و در نتیجه گلوکز ایجاد شده به عنوان انرژی استفاده می شود و کمتر جذب خون می شود و به همین دلیل به درمان دیابت کمک می کند.

فیبرها بخشی از گیاه است که توسط بدن انسان هضم نمی شود و به دلیل وجود میزان بالای فیبر در کارامبولا میزان قند خون را بعد از غذا، کنترل می کند و همچنین در طی مراحل هضم نشاسته را تبدیل به گلوکز می کند و به همین دلیل افراد دیابتی باید در رژیم غذایی خود از آن استفاده کنند. نکته بعد این است که  فلانوئیدهای موجود در کارامبولا عامل طبیعی کنترل دیابت است. میوه، ترکیبات گیاهی سالم و برگ کارامبولا در درمان دیابت نوع 2 بسیار موثر است. در تحقیقی نشان داده شده است که پودرکارامبولا همراه با مکمل رژیم  غذایی مناسب سبب عادی سازی قند خون می شود.

کاهش کلسترول خون

خاصیت هیپولیپیدمی کارامبولا از ایجاد کبد چرب پیشگیری می کند. میزان بالای فیبر موجود در این میوه کلسترول خون را هم کاهش می دهد و سبب دفع چربی های جذب شده بدن، اسیدهای صفراوی و کلسترول می شود.

پایین آورنده فشار خون

استفاده از برگ کارامبولا باعث کاهش فشار خون می شود. عصاره برگ آن رگ های خونی را بازکرده و خون صاف را در رگ ها به جریان می اندازد. فلانوئیدهای گوناگون در میوه های کارامبولا دیده شده اند که خاصیت کاهش فشار خون را دارند و به همین دلیل از برگ این میوه در درمان و کاهش فشار خون استفاده می شود. اگر پودر این میوه با مکمل رژیم غذایی مصرف شود به کاهش کلسترول خون کمک می کند.

داروی  کمک به گوارش و ضد اسهال

 کارامبولا کمک موثری در عمل گوارش و برطرف کننده مشکلات گوارشی دارد. ترکیبات موجود در میوه کارامبولا درمان کننده اسهال و استفراغ می باشد. استفاده از میوه رسیده آن سبب کاهش درد و گرفتگی شکم در هنگام بروز اسهال می شود. استفاده از جوشانده برگ این میوه باکتری ها و سمومی که باعث التهاب معده و روده ها می شوند را ازبین می برد.

برگ و میوه رسیده کارامبولا اختلالات گوارشی را بهبود می بخشد.

-محافظ مناسبی برای قلب

فیتواسترول از گیاهان به دست می آیند و تقویت کننده خوبی برای سلامتی بدن هستند. در بسیاری از تحقیقات نشان داده شده است که فیتواسترول ها کلسترول بد خون (LDL) را کاهش داده و سبب کاهش بیماری های قلبی – عروقی می شوند.

عصاره برگ کارامبولا یا میوه ستاره ای به دلیل میزان بالای فیتواسترول محافظ مناسبی برای قلب است.

داروی مناسب ضد پیری

استفاده از برگ کارامبولا داروی مناسب ضد پیری است.

خاصیت تب بر بودن کارامبولا

در بیشتر کشورها از برگ این میوه برای پایین آوردن تب و دمای بدن استفاده می شود. در هند از میوه رسیده و یا آب آن به عنوان تب بر استفاده می کنند.

خواص ضد میکروبی میوه کارامبولا

مطالعات نشان داده است که میوه کارامبولا خاصیت ضد باکتری، ضد قارچی و ضد میکروبی دارد. در میوه های کال این خاصیت بیشتر از میوه های رسیده و همچنین برگ های آن خاصیت ضد میکروبی بیشتری دارند.

محققین به این نتیجه رسیده اند که خاصیت ضد باکتری عصاره برگ کارامبولا از داروی استرپتومایسین (داروی ضد باکتری) بیشتر است. این خاصیت ضد باکتریایی در پوست میوه آن هم وجود دارد. وجود موادی مانند آلکالوئیدها، فلانوئیدها، استروئیدها و ساپونین ها سبب فعالیت ضد باکتریایی در مقابل بیماری هایی مانند حصبه می شوند.

دفع سموم

استفاده از پودر کارامبولا به دفع سموم کمک زیادی می کند. هر چه به میزان بیشتری از پودر آن استفاده شود خاصیت بیشتری در دفع سموم مشاهده می شود.

کاهش استرس اکسیداتیو

آنتی اکسیدان فراوان موجود در کارامبولا فعالیت آنزیم های اکسیدانی را افزایش داده و سبب کاهش استرس اکسیداتیو و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی می شوند. بنابراین استفاده از پودر کارامبولا سطح استرس اکسیداتیو را پایین می آورد.

درمان کننده زخم معده

تا کنون تحقیقات زیادی در مورد اثر دارویی کارامبولا بر درمان زخم معده انجام شده است و به این نتیجه رسیده اند که عصاره برگ این میوه میزان اسید معده را کنترل می کند تا آسیبی به  قسمت داخلی معده وارد نشود. ماده چسبناک که با مصرف عصاره برگ کارامبولا تولید می شود پوشش داخلی معده را از آسیب اسید معده حفاظت می کند.

مواد موجود در برگ این میوه در درمان زخم اثنی عشر و زخم معده و همچنین قسمتی از روده موثر است.

درمان سرطان

مواد غنی از آنتی اکسیدان سبب کاهش رادیکال های آزاد بدن خواهند شد. کارامبولا یا استارفروت یک منبع عالی آنتی اکسیدان است و می تواند با کم کردن رادیکال های آزاد در بدن ابتلا به سرطان را تا حد زیادی کاهش دهد.

خاصیت ضد عفونی در کارامبولا

ترکیبات فلانوئیدها و فنولیک موجود در کارامبولا خاصیت ضد عفونی دارد.

خاصیت ضد درد

مطالعات علمی نشان داده است که کارامبولا به تسکین درد کمک کرده و همچنین عصاره های مختلف کارامبولا مانند مورفین تسکین دهنده التهابات و ایجاد درد هم می باشد. البته هنوز تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

از میوه کارامبولا برای درمان استفراغ- اسهال- درمان اسید معده و هموروئید استفاده می شود.

برخی از خواص کارامبولا اشتها آور، ضد انگل، درمان زخم، درمان انواع مسمومیت، کمک به درمان استخوان های شکسته است.

از میوه رسیده کارامبولا به عنوان داروی اشتها آور استفاده شود. برای زیاد شدن شیر مادران شیرده، از میوه یا جوشانده دانه های خرد شده آن استفاده شود و ملین خوبی است. دانه های پودری کارامبولا برای تسکین درد و حملات آسم، و درد قفسه سینه (آنژین) و گاستریت (التهاب معده) مفید است. از جوشانده گل های آن برای درمان تب و مالاریا استفاده می شود. ریشه های این میوه در درمان درد و سردرد های ماهیچه ای کاربرد دارد.

مصارف خوراکی کارامبولا

معمولا در بسیاری از نقاط دنیا آب کارامبولا را به عنوان یک نوشیدنی خنک استفاده می کنند. در فیلیپین اغلب آب میوه آن را به عنوان چاشنی استفاده می کنند. در هاوایی آب میوه ترش کارامبولا را با شکر، ژلاتین، آب لیمو و آب جوش مخلوط کرده و یک شربت خوشمزه درست می کنند. از انواع ترش رسیده یا شیرین نامرغوب آن ژله هم تهیه می شود.

مضرات استفاده از کارامبولا چیست؟

افراد با مشکلات کلیوی نباید از این میوه و قسمت های گوناگون آن استفاده کنند زیرا دچار مشکلاتی مانند استفراغ، تشنج، سکسکه خارج از تحمل، بی خوابی، سردرگمی ذهنی، بی حس شدن اندام و حتی مرگ می شوند زیرا امکان دارد اثرات منفی بر روی مغز بگذارد.

تاکنون هیچگونه اطلاعاتی در مورد تداخل مصرف کارامبولا با داروها در دسترس نمی باشد اما خاصیت ضد دیابتی برگ کارامبولا سبب کاهش قند خون می شود و طبق برخی گزارشات افراد دیابتی با مصرف هم زمانی دارو و کارامبولا ممکن است دچار افت شدید قند خون شوند.

این میوه دارای میزان بالایی اگزالات است و مصرف مواد خوراکی پر اگزالات ایجاد مسمومیت عصبی می کنند و مصرف بیش از حد این میوه عملکرد قسمتی از مغز را سرکوب می کند و تغییرات عملکردی ایجاد می کند، البته این عارضه  تاکنون در افراد سالم دیده نشده است و در بیماران کلیوی قابل مشاهده است زیرا در این بیماران توانایی دفع اگزالات کم است.

مواد مغذی میوه استارفروت یا کارامبولا

آلکالوئیدها، تانن ها، ساپونین ها و فلاونوئیدها به همراه اسید گالیک، پروانتوسیانیدین ها و اسید آسکوربیک ترکیباتی مفید برای سلامتی هستند که در میوه کارامبولا وجود دارند. قسمت خوراکی این میوه منبع غنی از آنتی اکسیدان های طبیعی، فیبر غذایی و مواد معدنی هست. آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در میوه کارامبولا به کاهش استرس اکسیداتیو کمک موثری می کند.

میوه، پوست و برگ کارامبولا منابع غنی آنتی اکسیدان هستند که بدن را در مقابل بسیاری از آسیب ها محافظت می کنند. آنتی اکسیدان موجود در کارامبولا مشابه موز، گواوا و پاپایا می باشد که محافظ بسیار مناسبی برای بدن و سلامتی است.

 در تحقیقی به این نتیجه رسیده اند که میزان آنتی اکسیدان کارامبولا در پوست آن بسیار بالا می باشد، به همین دلیل پیشنهاد شده است برای اینکه میزان بیشتری آنتی اکسیدان دریافت شود از پوست این میوه استفاده کنیم.

میوه کارامبولا یک نوع میوه کم کالری است و منابع معدنی خوبی مانند آهن، کلسیم، فسفر و پتاسیم را در خود دارد. ویتامین های B₁ و B₂ و ویتامین C از ویتامین های لازم برای سلامتی می باشد که این میوه داراست.

جمع بندی