آنتی اکسیدان به‌طورکلی و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به‌طور خاص، مواردی هستند که در این مقاله از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بررسی کلی آنتی اکسیدان
اجزای اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آنتی اکسیدان عبارتند از: «اسیدفولیک»، «بتاکاروتن» و ویتامین E، اسیدفولیک یا همان ویتامین B9 که «فولات» نیز نامیده می‌شود یکی از موادی است که بدن انسان را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، نقص‌های مادرزادی، بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی و بیماری‌های مربوط به خون محافظت می‌کند.
بتاکاروتن β-Carotene یک رنگ‌دانه‌ی نارنجی رنگ یا قرمز است که پیش‌نیاز و پیش‌سازِ به وجود آمدن ویتامین A محسوب می‌شود.
با توجه به توضیح فوق، مشخص است که وجود آنتی اکسیدان و به‌خصوص آنتی اکسیدان‌های طبیعی در بدن انسان برای سلامتی، بسیار حیاتی و مفید است.
منابع غذایی حاوی انواع آنتی اکسیدان‌های طبیعی و گیاهی
ازجمله مواد دارای خاصیت غذایی که جزو آنتی اکسیدان‌های طبیعی نیز محسوب می‌شوند میتوان به «زاگزانتین» (Zeaxanthin) و «لوتئین» (Lutein) که در برخی گیاهان و میوه‌ها ازجمله تخم‌مرغ، کلم و کاهو با برگ‌های سبز تیره وجود دارند، اشاره کرد.
آنتی‌اکسیدانِ ویتامین C که جزو آنتی اکسیدان‌های طبیعی است، قابل ذخیره‌سازی در بدن نیست و باید به‌طور روزانه مصرف شود و در مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، سبزی‌های برگی شکلِ سبزرنگ، کیوی، کلم، طالبی، توت‌فرنگی، اسفناج و سیب‌زمینی وجود دارد.
ویتامین E یک آنتی اکسیدان طبیعی محسوب می‌شود و در دانه‌های روغنی، جوانه گندم، آجیل، غلاتِ سبوس‌دار و سبزی‌های برگی شکلِ سبزرنگ یافت می‌شود. آنتی اکسیدان برای پوست نیز در این گروه قرار می‌گیرد.
سلنیم (selenium) نوعی ماده‌ی معدنی است که آنتی اکسیدان قوی محسوب می‌شود و در مواد غذایی و گیاهان از قبیل: ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم‌مرغ، مرغ و سیر یافت می‌شود.
با توجه به توضیحات فوق و در یک جمع‌بندی کلی، مهمترین آنتی اکسیدان‌ها عبارتند از: ویتامین E، ویتامین C، بتاکاروتن و سلنیم.
چند نکته‌ی کمتر گفته‌شده در مورد مصرف آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی
شاید این سؤال پیش بیاید که چرا در منابع گوناگون پزشکی و مقاله‌های مربوط به حفظ سلامتی انسان، این‌همه بر مصرف آنتی اکسیدان‌های طبیعی تأکید می‌شود. این موضوع دو علت اصلی دارد؛ یکی اینکه بدن انسان به‌خودی‌خود قادر نیست آنتی اکسیدان تولید کند؛ لذا باید به‌طور روزانه از طریق مواد غذایی یا نوشیدنی‌های دارای آنتی اکسیدان به تأمین این نیاز بپردازیم.
دلیل دوم، مربوط به مفید بودن آنتی اکسیدان‌های طبیعی، در مقابل اثر مخرب مواد اکسید کننده در بدن انسان است که خطرناک‌ترین آنها «رادیکال‌های آزاد» نام دارند.
اتم، مولکول یا «یونِ» دارای پوسته‌ی ناقص که ناشی از الکترون جفت نشده است را رادیکال آزاد (Free radical) می‌نامند که نقش بسیار مضر و خطرناکی در بدن انسان دارد و بافت‌های بدن را فرسوده کرده و منجر به ابتلای انسان به بیماری‌هایی مانند مشکل عضلانی، سرطان، دیابت، عوارض چشم، مشکل مغزی، نارسایی قلبی و پیری زودرس می‌شود و نقش آنتی اکسیدان‌های طبیعی مقابله با رادیکال‌های آزاد است.
در بیشتر موارد، نوشیدنی‌های حاوی آنتی‌اکسیدان از میوه‌ها و گیاهانی که حاوی این ماده‌ی شفابخش هستند به دست می‌آیند. نکته‌ای که باید همیشه در نظر داشته باشید تأثیر نوع فرآوری و مدت زمان عمر مفید ماده‌ی غذایی یا نوشیدنیِ حاوی آنتی اکسیدان، در میزان آنتی اکسیدان موجود در آن محصول است. به‌عنوان مثال، میوه‌ای که آب آن را خودتان در خانه گرفته‌اید نسبت به همان نوع آب میوه‌ای که از بازار خریداری می‌کنید؛ حاوی آنتی اکسیدان بیشتری خواهد بود، همچنین مدت زمان تاریخ استفاده از محصولِ حاوی آنتی اکسیدان‌های طبیعی نیز در میزان آنتی اکسیدان موجود در آنها تأثیرگذار است و هرچه مدت بیشتری از تاریخ تولید آنها بگذرد حاوی آنتی اکسیدان کمتری خواهند بود.
عامل سوم و مهمی که در مصرف آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی باید در نظر داشته باشید بهتر بودن مصرف انواع آنتی اکسیدان‌های طبیعی به‌جای مصرف فقط یک نوع آنتی اکسیدان است تا تأثیر بیشتری داشته باشد.
چهارمین نکته‌ی پراهمیت که باید از آن مطلع باشید این است که آنتی‌اکسیدان‌های غیرطبیعی و به‌عبارت‌دیگر آنتی‌اکسیدان مصنوعی فقط به بدن کمک می‌کند که مقدار بیشتری از مواد دارای آنتی اکسیدان را متابولیزه کند؛ لذا در مصرف آنتی اکسیدان‌های غیرطبیعی باید دقت کنید و نسبت به موارد فروش آنتی اکسیدان دقیق باشید.
آنتی اکسیدان‌های طبیعی در نوشیدنی‌ها
سه نوع اصلی گیاهانی که دارای آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند و به عبارت دیگر، آنتی‌اکسیدان‌های گیاهی محسوب می‌شوند عبارت‌اند از:
- قهوه: منبع شماره‌ی یک آنتی‌اکسیدان طبیعیِ تمامی آمریکایی ها قهوه است.
- چای: چای سبز و چای سفید دو منبع فوق‌العاده از آنتی اکسیدان‌های طبیعی به شمار می‌روند که استفاده‌ی شفابخش از آنها به ایام باستان بازمی‌گردد. در حقیقت، چای سفید همان گیاه چای سبز است اما نحوه‌ی فرآوری آن فرق می‌کند. نوشیدن روزانه چهار فنجان چای سبز برای تأمین میزان کافی آنتی اکسیدان لازم است. در میان انواع چای سبز باید به چای سبز ماچا اشاره کرد، این نوع چای دارای 10 برابر آنتی اکسیدان بیشتر نسبت به انواع دیگر چای سبز است.
در این میان، قهوه بالاترین میزان آنتی اکسیدان را داراست و در بین انواع چای به ترتیب چای سفید، چای سبز و چای سیاه از نظر دارا بودن این ماده غنی‌تر هستند
برای پی بردن به میزان مدت زمان تأثیر بیشتر آنتی اکسیدانِ نوشیدنی‌های رایج مختلف، آزمایشی با رعایت استانداردهای برابر در مورد آنتی اکسیدان چای سیاه، آنتی اکسیدان چای سبز، آنتی اکسیدان چای سفید و آنتی‌اکسیدان قهوه و آنتی اکسیدان کاکائو انجام شد که میزان ماندگاری اثر آنتی اکسیدان آنها به شرح زیر بود:
- قهوه: از 292 تا 948 دقیقه تأثیر داشت
- کاکائو: از 217 تا 444 دقیقه
- چای سبز: از 186 تا 338 دقیقه
- چای سفید: مشابه چای سبز
- چای سیاه: از 67 تا 277 دقیقه
- چای گیاهی: از 6 تا 78 دقیقه
در این فهرست، بالاترین میزان تأثیر آنتی اکسیدان متعلق به قهوه است همچنین طبق آزمایش انجام‌شده، اضافه کردن شیر به قهوه در میزان تأثیر آنتی‌اکسیدان آن تغییری ایجاد نمی‌کند.
مورد دیگری که درباره آنتی اکسیدان نوشیدنی های دارای این ماده باید بدانید، این است که چای ماچا با مقدار کافئین کمتر و مدت زمان انرژی دهی بیشتر نسبت به قهوه نوشیدنی به مراتب مفید تری است.
برای تامین آنتی اکسیدان مورد نیاز بدنتان نوشیدن روزانه انواع چای با کیفیت را پیشنهاد می کنیم.
محصولات مرتبط در فروشگاه چای مارکت
-
محصول تخفیف خورده
چای سفید و سبز ساده مرواریدآنتی اکسیدان، کمک به لاغری، جوانسازی، محافظت از قلب، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 108,000 -
محصول تخفیف خوردهچای سبز خارجی برگ پیچ به همراه گل یاسطعم ملایم، ضد استرس و آرام بخش، جوان کننده و ضد پیری، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 21,500
-
محصول تخفیف خوردهچای سفید و سبز دست پیچ شده با گل یاس چشم اژدهاآرامبخش، معطر، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 37,000
-
محصول تخفیف خوردهچای سفید سوزنی و بلوبریبمب آنتی اکسیدان، تقویت سیستم ایمنی، طعم ملایم، مناسب پذیرایی، دمنوش و سردنوشقیمتهربستهاز: 303,000
جمع بندی
آنتی اکسیدان (Antioxidant) شامل تعدادی از مولکول‌ها از جمله ویتامین ث ، ویتامین ای، بتاکاروتن ، اسید فولیک و بسیاری از رنگدانه های گیاهی می‌شود. اجزای اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آنتی اکسیدان عبارتند از: «اسیدفولیک»، «بتاکاروتن» و ویتامین E، اسیدفولیک یا همان ویتامین B9 که «فولات» نیز نامیده می‌شود یکی از موادی است که بدن انسان را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، نقص‌های مادرزادی، بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی و بیماری‌های مربوط به خون محافظت می‌کند.
ازجمله مواد دارای آنتی اکسیدان‌های طبیعی میتوان به برخی گیاهان و میوه‌ها ازجمله تخم‌مرغ، کلم و کاهو با برگ‌های سبز تیره و برخی نوشیدنی های طبیعی مانند چای سبز و سفید و مهمترین آنها قهوه، اشاره کرد.
آنتی اکسیدان ها موادی هستند که می توانند از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال آزاد محافظت کنند. رادیکال های آزاد می توانند در نتیجه مواجهه با برخی مواد شیمیایی، سیگار کشیدن، آلودگی، پرتو افشانی و همچنین به عنوان یک محصول جانبی ناشی از سوخت و ساز عادی بدن شکل بگیرند. آنتی اکسیدان های غذایی شامل سلنیوم، ویتامین A و کارتنوئیدهای مرتبط، ویتامین C، ویتامین E، به علاوه مواد شیمیایی گیاهی مانند لیکوپن، لوتئین و کوئرستین می شوند.همچنین مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ها می تواند برای سلامت قلب مفید باشد و ممکن است به کاهش خطر ابتلا به عفونت ها و برخی انواع سرطان کمک کند.
