کافئین یکی از اجزای موجود در بسیاری از نوشیدنی‌های مورد مصرف انسان‌ها در جهان امروز است. در این مقاله ضمن پاسخ به سؤال کافئین چیست؟ به بررسی میزان مصرف کافئین در انواع چای و قهوه پرداخته و نیز به فواید و مضرات آن اشاره خواهیم کرد و در ادامه به کافئین و لاغری و مصرف کافئین در دوران بارداری خواهیم پرداخت.
کافئین چیست؟
قصد نداریم شما را از نوشیدن قهوه و یا چای منع کنیم ولی باید بگوییم که کافئین در حقیقت، پرمصرف‌ترین ماده‌ی روان‌گردان در کره‌ی زمین است؛ البته این ماده به‌طور رسمی در لیست مواد اعتیادآور جهان قرار ندارد و بیش از 80 درصد از مردم جهان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم این ماده را مصرف می‌کنند.
کافئین به صورت بارز و به مقدار زیاد در 28 گیاه یافت می‌شود که شامل انواع قهوه، کاکائو و انواع چای است هرچند که این تعداد گاه 60 تا 100 گیاه نیز ذکر شده است.
از جنبه‌ی ساختار شیمیایی، این ماده یک «آلکالوئید» است. موادی مانند «مورفین» و «نیکوتین» نیز جزو «آلکالوئید»ها هستند. طعم کافئین خالص بسیار تلخ است.
کافئین، ماده‌ای ترکیبی است که در گیاهان مناطق گرمسیری و زیرمجموعه‌های آن‌ها یافت می‌شود و از زمان باستان برای انسان‌ها شناخته شده بوده است. در عصر باستان، انسان‌ها متوجه شدند که برخی گیاهان خاصیت هشیار کننده دارند و لذا گاهی چنین گیاهانی را که حاوی این ماده بودند، مقدس می‌شمردند.
کافئین در بدن انسان توسط جگر سیاه متابولیزه شده و به موادی به نام‌های «تئوفیلین»، «تئوبروم» و «پاراکسانتیون» تقسیم می‌شود. متابولیزه شدن کامل 200 میلی‌گرم از این ماده در بدن انسان می‌تواند تا 40 ساعت طول بکشد اما بیشترین تأثیری که پس از مصرف کافئین توسط انسان حس می‌شود در 4 الی 6 ساعت اول مصرف آن است.
کافئین در بدن انسان توسط جگر سیاه متابولیزه شده و به موادی به نام‌های «تئوفیلین»، «تئوبروم» و «پاراکسانتیون» تقسیم می‌شود.
مصرف برخی داروها و نوشیدن آب «گریپ فوروت» می‌تواند اثر مصرف کافئین را تا حد زیادی کم کند. این ماده از طریق انسداد «آدنوسین» که در هنگام خواب‌آلودگی فعال می‌شود؛ هوشیاری بیش‌تری به فرد می‌بخشد و در ضمن، کم‌کننده‌ی التهاب است و قسمت احساس درد در مغز انسان را ضعیف می‌کند و باعث کم شدن احساس درد می‌شود؛ هم‌چنین مصرف کافئین سبب افزایش ترشح «دوپامین» در مغز انسان است که باعث بهره‌دهی بهتر ذهن انسان می‌شود. مصرف این ماده را در درمان یا تأخیر بروز بیماری‌هایی مانند «پارکینسون» و «آلزایمر» نیز مؤثر می‌شمارند.
با وجود فواید متعدد مصرف کافئین، مضراتی نیز برای مصرف بیش از حد این ماده برحسب دوز مصرفی و استعداد بدن فرد قائل شده‌اند که این مضرات عبارتند از:
- بی خوابی: مصرف کافئین در ساعات بعدازظهر و شب می‌تواند باعث بی خوابی شخص شود.
- در مورد برخی افراد؛ میزان زیاد مصرف این ماده، باعث لرزش دست در حد متوسط و نیز شدید می‌شود.
- کافئین یک ماده‌ی اعتیادآور در حد متوسط است ولی برخی افراد قادر نیستند که از آن با اعتدال استفاده کنند و براثر اعتیاد به آن در مصرف کافئین زیاده‌روی می‌کنند و در صورت عدم مصرف آن دچار سردرد می‌شوند.
- کافئین باعث نوسان هورمون‌های استرس‌زا می‌شود و از این طریق می‌تواند باعث بالا رفتن فشارخون شود.
- کافئین می‌تواند در افراد مضطرب میزان اضطراب را بالا ببرد. این ماده ضربان قلب را افزایش می‌دهد و برای افرادی که ناراحتی قلبی دارند خوب نیست.
کافئین فقط در چای و قهوه موجود نیست و تقریباً در 800 ماده‌ی خوراکی موجود در جهان مانند شکلات، نوشابه‌های گازدار، نوشابه‌های انرژی‌زا، مُسکن‌ها و مواد تقویتی ورزشی وجود دارد؛ به‌عنوان مثال، برخی نوشیدنی‌های انرژی‌زا که بدنسازان از آن استفاده می‌کنند؛ به ازای هر 1000 میلی‌گرم، 350 میلی‌گرم کافئین دارند که یکی از بالاترین میزان کافئین در نوشیدنی‌های انرژی زا مانند (Spike) است.
در مصرف کافئینِ روزانه، باید حد اعتدال را نگاه داشت. میزان مناسب آن برای هر شخص بستگی به سن و وضعیت جسمانی فرد دارد. برای افراد سالم و بالغ بین 330 تا 400 میلی‌گرم در هرروز میزان طبیعی مصرف است.
برای کودکان بالاتر از 12 سال، روزانه حداکثر 100 میلی‌گرم و برای کودکان زیر 12 سال به ازای هر کیلو از وزنشان مصرف 3 میلی‌گرم از این ماده کافی است.
کافئین در دوران بارداری: خانم‌های باردار بین 100 تا 200 میلی‌گرم در روز می‌توانند از این ماده مصرف کنند.
میزان کافئین در انواع چای
میزان کافئین چای سبز
36 میلی‌گرم در یک فنجان و در هر هشت اونس، 35 تا 70 میلی‌گرم کافئین. (هر اونس برابر است با ۲۸٫۳۴ گرم)
میزان کافئین چای سیاه
47 میلی‌گرم در یک فنجان و در هر هشت اونس از 60 تا 90 میلی‌گرم
میزان کافئین چای زرد
میزان کم، 33 میلی‌گرم در هشت اونس
میزان کافئین چای سفید
میزان کم، 24 میلی‌گرم در یک فنجان، و در هر هشت اونس 30 تا 55 میلی‌گرم
میزان کافئین چای اولانگ
در هر هشت اونس، از 50 تا 75 میلی‌گرم
میزان کافئین قهوه
در هر فنجان برحسب نوع قهوه از 150 تا 8 میلی‌گرم و در هر هشت اونس، از 150 تا 200 میلی‌گرم
قهوه، مصرف کافئین و لاغری
لاغر شدن با نوشیدن قهوه به خاطر کافئین موجود در آن امکان‌پذیر است اما برخلاف آنچه شایع شده مصرف قهوه به‌تنهایی باعث لاغر شدن نمی‌شود و حتی گاهی به خاطر استفاده‌ی هم‌زمان از خامه یا شیرینی‌ها با قهوه، این کار اثر معکوس بر فرد نهاده و او را چاق‌تر می‌کند.
برای لاغر شدن باید قهوه را پیش از تمرین ورزشی و همراه با رژیم غذایی مناسب به کار برد، قهوه باعث افزایش سوخت‌وساز بدن می‌شود و به‌جای گلیکوژن، سلول‌های چربی را می‌سوزاند. در ضمن، مصرف قهوه‌ی اسپرسو می‌تواند عملکرد ورزشکاران را تا 25 درصد بهبود بخشد.
آنچه مهم است ترکیب مصرف 300 میلی‌گرم کافئین با ورزش روزانه و رژیم غذایی مناسب است که میزان چربی‌سوزی بدن را بنا بر قولی تا 50 برابر افزایش خواهد داد. جزئیات چنین ترکیبی باید از طریق پزشک یا مربیان مجاز ارائه شود.
آنچه مهم است ترکیب مصرف 300 میلی‌گرم کافئین با ورزش روزانه و رژیم غذایی مناسب است که میزان چربی‌سوزی بدن را بنا بر قولی تا 50 برابر افزایش خواهد داد.
محصولات مرتبط در فروشگاه چای مارکت
-
محصول تخفیف خورده
چای سفید و سبز دست پیچ شده با گل یاس چشم اژدهاآرامبخش، معطر، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 37,000 -
محصول تخفیف خوردهچای سبز اعلا ایرانی سادهتقویت سیستم ایمنی، آنتی اکسیدان، چربی سوزی و مناسب رژیم لاغری، جوانسازیقیمتهربستهاز: 51,500
-
محصول تخفیف خوردهچای سبز خارجی سادهآنتی اکسیدان، جوان سازی پوست، چربی سوزی و کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنیقیمتهربستهاز:
130,00084,500 -
محصول تخفیف خوردهچای سفید و سبز ساده مرواریدآنتی اکسیدان، کمک به لاغری، جوانسازی، محافظت از قلب، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 108,000
-
چای زردقیمتهربستهاز: 58,000
-
محصول تخفیف خوردهچای سبز و سفید بلومینگ یا شکوفنده (چای گل)آرام بخش و ضد استرس، مناسب رژیم لاغری، تقویت گوارش و ریه ها، مناسب پذیراییقیمتهربستهاز: 116,500
جمع بندی
کافئین یکی از اجزای موجود در بسیاری از نوشیدنی‌های مورد مصرف انسان‌ها در جهان امروز و از پرمصرف‌ترین ماده‌ی روان‌گردان در کره‌ی زمین است؛ البته این ماده به‌طور رسمی در لیست مواد اعتیادآور جهان قرار ندارد و بیش از 80 درصد از مردم جهان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم این ماده را مصرف می‌کنند.
از دیگر خواص کافئین 1. جوان سازی پوست صورت 2.درمان سیاهی دور چشم 3.درمان سلولیت 4.ریزش مو 5.چربی سوزی،لاغری و کاهش وزن 6.درمان استرس و افسردگی 7.درمان آلزایمر و پارکینسون 8.درمان سنگ کلیه و کیسه صفر و …
مصرف بیش از حد کافئین با افزایش هورمون آدرنالین می تواند باعث تشدید استرس، اضطراب و افزایش ضربان قلب شود، مصرف کافئین قبل از خوب می تواند باعث بی خوابی در افراد شود، کافئین دفع کلسیم از طریق ادرار را افزیش می دهد و تحقیقات نشان داده که مصرف زیاد منابع کافئین می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.
