لمون گرس، گیاه شفا بخش

در این مقاله خواص لمون گرس و طرز تهیه‌ی دمنوش لمون گرس یا همان علف لیمو و نیز موارد منع مصرف آن را با اتکا به منابع معتبر علمی توضیح داده‌ایم.

لمون گرس چیست؟

نام علمی علف لیمو Cympobogon citratus است.این گیاه، گونه‌ای از گیاهان جزایر گرمسیری محسوب می‌شود و ارتفاع برخی از انواع  آن  به دو متر هم می‌رسد.

در بیشتر منابع موجود، خاستگاه آن، آفریقا، آسیا و استرالیا ذکر شده است و در ایران در حوالی «هرمزگان» و برخی مناطق گرمسیر کشورمان نیز رشد می‌کند.

علف لیمو بیشتر برای موارد شفابخشی، داروسازی، آشپزی (مصرف خوراکی نیز دارد)، ساختن برخی شامپوها، اسپره‌های حشره‌کش و شمع‌سازی به کار می‌رود.

در طب سنتیِ ملل مختلف، علف لیمو به‌عنوان خواب آور، تقویت کننده‌ی سیستم ایمنی بدن و تسکین ‌دهنده‌ی درد مورد استفاده قرار گرفته است.

در سال‌های اخیر، خرید لمون گرس و حتی صادرات علف لیمو در جهان، رونق بیشتری گرفته است.

خواص لمون گرس

1. دارای مجموعه‌ای از مواد مغذی است: این گیاه، مواد معدنیِ سرشار و ویتامین‌های A و C دارد.
2. ضد سرطان و ضد آسیب‌های سلولی است: مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در علف لیمو عبارت‌اند از: hlorogenic acid, isoorientin, swertiajaponin این آنتی‌اکسیدان‌ها ضمن مقابله با رادیکال‌های آزاد در بدن، مانع آسیب دیدنِ سلول‌ها توسط این رادیکال‌ها می‌شوند و در نتیجه از بروز امراض بسیاری نظیر سرطان جلوگیری می‌شود.

گاهی از دمنوش علف لیمو یا چای لیمو در اثنای پرتو درمانی و شیمی درمانی استفاده می‌شود. (افراد بیمار باید حتماً در این مورد با پزشک شخصی خود مشورت کنند.)

• اضطراب را کاهش می‌دهد: خاصیت ضد اضطرابِ دمنوش لمون گرس بیشتر تجربی است و برای ثابت شدن آن به طریق علمی به آزمایش‌های بیشتری نیاز است؛ ولی اکثر افراد، پس از نوشیدنِ دمنوش علف لیمو اظهار می‌کنند که اضطراب آن‌ها ازجمله بر اثر استنشاق رایحه‌ی آن کم می‌شود.

هم‌چنین گاهی از علف لیمو در رایحه ‌درمانی برای کاهش دردهای رماتیسمی استفاده می‌شود که نیاز به آزمایش‌های علمی بیشتری دارد.

• ضد میکروب است: مصرف دمنوش لمون گرس خاصیت ضد میکروب دارد؛ از جمله دارای آنتی میکروبی به نام Streptococcus mutans است که یکی از اصلی‌ترین عوامل خرابی و پوسیدگی دندان‌ها محسوب می‌شود.

به‌طور کلی تأثیر مثبت این دمنوش در سلامتی بهداشت دهان و دندان بسیار زیاد است.

• کلسترول را کاهش می‌دهد: برخی آزمایش‌های علمی، نشانگر خاصیت کاهش کلسترول بدِ خون توسط این نوشیدنی بوده‌اند، این کاهش، بستگی به مقدار مصرف دمنوش علف لیمو دارد.
• از برخی عفونت‌ها پیشگیری می‌کند: این تأثیر، بخصوص در مورد درمان بیماری برفک بسیار زیادتر است.
• لمون گرس ضد التهاب است: این دمنوش به دلیل داشتن «ایزومر»‌های citral و geranial خاصیت ضد التهابی دارد و از بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کند.

همچنین ضد درد و مسکن بودن، از دیگر خاصیت‌های لیمون گراس است.

• افزایش دهنده‌ی گلبول‌های قرمز خون است: طیِ یک آزمایش انجام شده در سال 2015، گلبول قرمز خونِ یکصد و پنج نفر از افرادی که به مدت 10 تا سی روز دمنوش علف لیمو مصرف کردند افزایش یافت.

علت این خاصیت، بیشتر به وجود آنتی‌اکسیدان‌های علف لیمو نسبت داده می‌شود ولی هنوز کاملاً مشخص نیست.

• مدر و ضد نفخ است: این دمنوش، فعالیت کلیه‌ها را افزایش داده و میزان ادرار را بیشتر می‌کند و نفخ را برطرف می‌کند.

دمنوش لمون گرس

تهیه‌ی چای علف لیمو در خانه با انجام موارد زیر به ‌راحتی امکان‌پذیر است:

1. رشته‌های علف لیمو را به قطعات دو و نیم تا پنج سانتی‌متر تقسیم کنید
2. برخی افراد، یکی دو لایه از علف لیموی طبیعی را کنده انتهای آن را بریده و قسمت درونی‌تر آن را به ‌اندازه‌ی قطعات دو تا پنج سانتی‌متری خرد می‌کنند که البته بیشتر در موارد خوراکی از این حالت استفاده می‌شود.
3. آب را بجوشانید (برای بار اول و به‌ عنوان آزمایش، به ‌اندازه‌ی یک لیوان)
4. اگر بار اول است که این دمنوش را می‌خواهید بنوشید، دو سه قطعه از علف لیموی طبیعی را داخل قوری بیندازید و برای دفعات بعد برحسب نتیجه‌ای که می‌گیرید مقدار آن را زیادتر یا کمتر کنید.

(اگر علف لیموی خریداری شده دارای بسته‌بندی و دستورالعمل مقدار مصرف است از همان دستور فروشنده‌ی مجاز پیروی کنید.)

• آب جوش را روی قطعات علف لیمو بریزید.
• این دمنوش، حداقل پنج دقیقه باید دم بکشد.
• پس از دم کشیدن، آن را از صافی گذرانده و داخل فنجان چای ریخته و بنوشید.

برخی‌ها قطعات یخ به این چای اضافه می‌کنند که می‌تواند طعم آن را تا حدی‌ترش مزه کند.

مقدار مصرف دمنوش لمون گرس

توجه داشته باشید که بهتر است برای شروع مصرفِ این دمنوش، روزانه با مصرف یک فنجان شروع کنید و اگر خواستید، در روزهای آینده میزان مصرف را افزایش دهید.

در مورد دوز مصرفی علف لیمو در بین منابع، اتفاق نظر وجود ندارد، لذا این امر بستگی به وزن و ویژگی‌های فیزیکی افراد خواهد داشت.

بهتر است همان‌طور که گفته شد با روزانه یک فنجان دمنوش لمون گرس شروع کرده و به‌مرور دوز مصرف را کمی بالا ببرید و برای مصرف مقادیر بیشتر، با پزشک خود مشورت کنید.

و در نهایت نکاتی که باید در مورد لمون گرس بدانیم:

• لمون گرس یا علف لیمو، گیاهی با خاستگاه جزایر گرمسیری است که در موارد شفابخشی، آشپزی و ساختن برخی صابون‌ها و اسپره‌ها کاربرد دارد.
• در طب سنتیِ اقوام مختلف، علف لیمو خواب‌آور، تقویت کننده‌ی سیستم ایمنی بدن و تسکین‌دهنده‌ی درد دانسته شده است.
• لمون گرس دارای مجموعه‌ای از مواد مغذی است.
• ضد سرطان و ضد آسیب‌های سلولی است.
• اضطراب را کاهش می‌دهد.
• ضد میکرب است.
• کلسترول را کاهش می‌دهد.
• خاصیت ضد التهاب دارد.
• افزایش دهنده‌ی گلبول‌های قرمز خون است.
• افرادی که آلرژی و حساسیت دارند باید پیش از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنند هم‌چنین مصرف زیاد این نوشیدنی می‌تواند موجب سرگیجه، خارش و بی‌حالی شود.
• در برخی منابع در مورد مصرف آن توسط خانم‌های باردار هشدار و احتمال سقط جنین داده شده است.
• در برخی موارد، خوردن آن برای کودکان می‌تواند مضر و حتی مسموم‌کننده باشد.
• در برخی موارد طبی، قرار دادن این گیاه بر روی پوست مرسوم است؛ ولی مدت زمان بیش از اندازه‌ی این کار می‌تواند باعث بروز برخی عوارض شود.

جمع بندی